Osteomalacja - objawy i leczenie u dorosłych i dzieci

Osteomalacja jest układowym patologicznym procesem, w którym zmniejsza się mineralizacja kości, dlatego kości stają się zbyt elastyczne.

Z powodu takich naruszeń szkielet traci funkcję wsparcia i jest zdeformowany. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że jednocześnie rozwija się hipotrofia (zaburzenie rozwojowe) i niedociśnienie (zmniejszenie tonu) mięśni, można sobie wyobrazić stopień dyskomfortu pacjenta w życiu codziennym.

Osteomalacja jest łatwa do zdiagnozowania, ale leczenie jest często opóźnione. Jest to w większości zachowawcze, ale ze znacznymi deformacjami korekcja chirurgiczna jest nieunikniona..

Dane ogólne

Jeśli rozwinie się osteomalacja, wówczas prawie wszystkie struktury kości szkieletowych zostaną równomiernie dotknięte, z powodu zmniejszenia wytrzymałości kości, przestaje spełniać jedną z głównych funkcji - wspierając.

Wśród pacjentów, którzy przeszli na traumatologa z powodu osteomalacji, zdecydowana większość to dzieci i osoby starsze..

Rzadziej taki stan patologiczny może wystąpić u kobiet w czasie ciąży, ale częstość występowania tej kategorii populacji wzrosła w ostatnich latach. Ogólnie rzecz biorąc, kobiety cierpią 10 razy częściej niż mężczyźni..

Wzory opisujące patologię według płci i wieku są następujące: u dzieci na ogół dochodzi do uszkodzenia kości kończyn górnych i dolnych, u kobiet w ciąży, kości miednicy, u osób w podeszłym wieku, kręgów wszystkich części kręgosłupa.

Biorąc pod uwagę czas wystąpienia opisanej patologii, klinika wyróżnia takie formy osteomalacji jak:

• dzieci lub młodzież;
• puerpera (tak zwana osteomalacja u kobiet w ciąży);
• klimakteryczny;
• starczy.

Co charakterystyczne, młodzi ludzie z rozpoznaną osteomalacją bardzo często rozwijają różne zaburzenia nerek - zarówno ustalone choroby, jak i zmiany na poziomie syndromów.

Niektórzy klinicyści sugerują oddzielny typ osteomalacji, który występuje na tle głodu - na ogół wiąże się z głodem wyleczonym z osteopatii (choroby kości). Możliwość zastosowania tej propozycji wzrosła ostatnio, ponieważ dość wyraźnym problemem są pacjenci z anoreksją, a wśród nich - osłabione nastolatki.

Powody

Podstawową przyczyną rozwoju opisywanej patologii jest postępujące systemowe naruszenie metabolizmu mineralnego, które rozwija się z powodu braku witamin i minerałów w organizmie (w tym ostatnim przypadku często kwas fosforowy i sole wapnia). Przyczynami tego stanu mogą być liczne choroby i stany patologiczne, które ostatecznie prowadzą do "zubożenia" tkanki kostnej..

Na ogół brak minerałów w tkance kostnej może wystąpić z dwóch powodów, takich jak:

• niedostateczne spożycie w organizmie;
• zbyt intensywne "wypłukiwanie" wspomnianych substancji mineralnych z tkanki kostnej.

W obu przypadkach patologiczny proces sprowadza się ostatecznie do faktu, że utrata minerałów biologicznych przez organizm, który jest normalną, naturalną konsekwencją jego żywotnej aktywności, nie ma czasu na kompensację związkami mineralnymi wchodzącymi do tkanki..

Niewystarczające spożycie minerałów w strukturze kości jest możliwe z takich podstawowych przyczyn, jak:

• ich zmniejszone spożycie;
• słaba strawność podczas stosowania żywności o normalnej, a nawet zwiększonej liczbie takich związków.

Spadek spożycia minerałów w organizmie, który może prowadzić do osteomalacji, obserwuje się w takich przypadkach, jak:

• zubożenie diety - innymi słowy, człowiek spożywa pokarm, w którym jest niewiele związków mineralnych;
• głód - minerały nie przychodzą w ogóle, ponieważ człowiek nie je nic lub prawie nic.

Utrata mikroelementów, które mogłyby stać się elementami podtrzymującymi tkanki kostne, ale nie, ponieważ były "przenoszone" przez ciało, najczęściej rozwija się w patologii:

• przewód żołądkowo-jelitowy;
• nerka.

W pierwszym przypadku taki patologiczny proces jest związany z zaburzoną absorpcją minerałów w przewodzie pokarmowym i ich późniejszym usunięciem z jelita..

Opisane zaburzenie związane z patologią nerek jest częstsze niż w patologiach przewodu żołądkowo-jelitowego. Z kolei takim zaburzeniem czynności nerek, przyczyniającym się do rozwoju osteomalacji, może być:

• upośledzona funkcja wydalnicza nerek;
• ich przewlekłe (szczególnie postępujące) choroby;
• wrodzone anomalie (wady rozwojowe) rozwoju nerek obserwowane z naruszeniem wewnątrzmacicznego rozwoju nienarodzonego dziecka.

Ze wszystkich rodzajów postępujących patologii nerek najczęściej prowadzi do rozwoju opisywanej choroby:

• przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek - przedłużone zmiany zapalne jednej lub obu nerek, które mają charakter niezakaźny (nie-bakteryjny). Proces patologiczny rozwija się w tkance śródmiąższowej (śródmiąższowej) ze zmianą aparatu kanałowego; 
• Zespół policystycznych nerek - transformacja miąższu (tkanki roboczej) nerek, w którym tworzy wiele jam wypełnionych płynem, co prowadzi do postępującego pogorszenia, a następnie wyłącza funkcję nerek;
• wodonercze (lub wypadanie nerki) - postępująca ekspansja kompleksu splotu nerkowego, która rozwija się z powodu naruszenia odpływu moczu i w którym nieuchronnie występuje atrofia ("zubożenie") miąższu nerek;
• nieprawidłowości rozwoju nerki.

W tym drugim przypadku mogą wystąpić naruszenia:

• struktury nerkowe;
• tworzenie ich naczyń;
• ilość, rozmiar, położenie i związek nerek. W tym ostatnim przypadku mówimy o ich fuzji..

Rozwój patologii

Przez całe życie w ludzkich strukturach kostnych występują jednocześnie dwa procesy:

• zniszczenie starej tkanki kostnej, która "zadziałała" i nie jest już odpowiednia;
• tworzenie takiej nowej tkaniny w połączeniu z jej mineralizacją (nasycenie substancjami mineralnymi).

Jeśli dana osoba nie jest chora, procesy te są zrównoważone, kości zachowują swoją siłę.

Jeśli rozwinie się osteomalacja, wówczas zamiast pełnowartościowej silnej twardej tkanki kostnej powstaje osteoid - niezmineralizowany lub słabo zmineralizowany (oznacza to, że zawiera mało fosforanu i wapnia). Osteoid to zbiór włókien kolagenowych, dzięki którym kość ma pewną elastyczność i nie kruszy się przy zastosowaniu najmniejszej siły fizycznej. Jest to właściwie podstawa kości, jej macierzy białkowej. Jednak samo w sobie, osteoid nie wystarcza kościom do wykonywania przypisanych mu funkcji i wytrzymania wysiłku fizycznego przez całe aktywne życie danej osoby..

Ponieważ procesy metaboliczne w kości są ze sobą połączone, proces niszczenia (destrukcji) starej tkanki kostnej cierpi z powodu zakłócenia tworzenia się nowej tkanki kostnej.. Wynik końcowy jest następujący:

• struktura kości jest jeszcze bardziej zaburzona;
• ich siła się pogarsza.

Stopień mineralizacji kości zależy bezpośrednio od zawartości fosforanu i wapnia we krwi.. W zależności od braku obserwowanego elementu rozróżnia się następujące formy osteomalacji:

• kalcyreniczny;
• fosforofenol.

Niedobór wapnia może wystąpić w następujących procesach patologicznych:

• naruszenie wchłaniania wapnia w jelicie;
• brak równowagi między procesem osadzania się wapnia w kościach i jej usuwaniem z tkanki kostnej, która jest zniszczona;
• niedobór witaminy D;
• zwiększone wydalanie (wydalanie) wapnia przez nerki.

Wrodzone i nabyte zaburzenia syntezy witaminy D występujące na tle takich patologii jak: bezpośrednie przyczyny formy kalcyrenicznej opisywanej patologii, które występują najczęściej:

• przesunięcia genetyczne;
• marskość wątroby;
• uszkodzenia przewodu żołądkowo-jelitowego;
• niewystarczające nasłonecznienie (wystawienie słońca na działanie ludzkiego ciała);
• długotrwałe stosowanie leków przeciwdrgawkowych;
• dieta wegetariańska.

Ilość fosforanu we krwi zależy od takich procesów jak:

• ich wchłanianie w jelicie z późniejszym wejściem do krwioobiegu, skąd są one rozproszone po wszystkich strukturach kostnych ludzkiego ciała;
• wskaźnik rozliczania nerki.

Forma fosforowa opisanej patologii rozwija się w takich chorobach i stanach patologicznych jak:

• nadczynność przytarczyc - nadmierne wytwarzanie parathormonu, obserwowane przy hiperfunkcji;
• brak fosforanu w żywności;
• zwiększone wydalanie fosforanów przez nerki w dziedzicznych chorobach metabolicznych, niektórych nowotworach i niektórych innych chorobach nerek.

Zwróć uwagę

W czasie ciąży i karmienia piersią dziecko zwiększa ryzyko osteomalacji, ponieważ wzrasta zapotrzebowanie organizmu na witaminę D i zwiększa się obciążenie funkcjonalne nerek. Takie procesy mogą wywoływać rozwój chorób i manifestację wcześniej utajonych (utajonych) patologii rozwojowych, które bezpośrednio prowadzą do osteomalacji..

Objawy osteomalacji

Opisana patologia rozwija się i rozwija powoli, stopniowo. Wszystkie formy osteomalacji, wyrażone powyżej, manifestują się podobnymi objawami - jest to:

• zmniejszone napięcie mięśni;
• ich osłabienie;
• zespół bólowy;
• parestezja - naruszenie wrażliwości;
• niesprawność kości.

Charakterystyka bólu:

• lokalizacja - w obszarze ud i pleców rzadziej może wystąpić w obręczy barkowej i klatce piersiowej;
• pod względem rozkładu, bez żadnego charakterystycznego napromieniowania;
• z natury, niezrozumiałe, pacjent nie może jednoznacznie ich opisać, często ocenia jako uczucie dyskomfortu;
• intensywność - przeważnie umiarkowana, czasami słaba, może się nie zmieniać w miarę rozwoju patologii;
• przy wystąpieniu - przeszkadzają nie tylko pod obciążeniem, ale także w stanie spoczynku.

Charakterystyczne dla osteomalacji są dwa następujące objawy:

• trudność w próbach pchania i podnoszenia nóg;
• zwiększyć wrażliwość struktur kostnych przy normalnym fizycznym nacisku na nie. Objaw taki rozwija się bardzo wcześnie - dosłownie u źródła patologii. Osobliwością jest to, że z podobnym efektem fizycznym na kości biodrowe, bolesne odczucia pojawiają się nie tylko po naciśnięciu, ale także po zatrzymaniu.

Parestezje nie występują u wszystkich pacjentów, ale dość często. Może to być uczucie "gęsiej skórki" na skórze, drętwienie, krótkotrwałe zniknięcie wrażliwości.

W początkowych stadiach osteomalacji charakterystyczne są:

• nie obserwuje się deformacji szkieletu;
• możliwe jest wystąpienie złamań patologicznych - naruszenie integralności struktury kostnej wynika wyłącznie z faktu, że jej siła maleje, ale bez wpływu czynnika traumatycznego.

Wraz z postępem patologii obserwuje się:

• bóle stopniowo nasilały się;
• istnieje ograniczenie ruchów, które znacznie się zwiększa;
• deformacje (skrzywienia) rozwijają się - dotyczą głównie kończyn górnych i dolnych, chociaż można je obserwować od strony innych kości.

W ciężkich przypadkach patologii kości stają się elastyczne, tak jakby były woskiem. W tym samym czasie, z powodu awarii równowagi mineralnej, mogą wystąpić naruszenia:

• psyche;
• funkcje układu sercowo-naczyniowego;
• praca w przewodzie żołądkowo-jelitowym.

U dzieci i młodzieży ze zdiagnozowaną osteomalacją często dochodzi do zmian w kościach rurkowych, a wraz z postępem patologii:

• Deformacja nóg w kształcie litery O;
• deformacja klatki piersiowej.

Cechy osteomalacji podczas ciąży

Osteomalacja często pojawia się w okresie ciąży, kobiety w wieku od 20 do 40 lat są na nią podatne.. Nieco rzadziej pojawiają się pierwsze oznaki tej formy opisanej patologii:

• w okresie poporodowym;
• podczas karmienia piersią.

Najczęściej dotykają one takich fragmentów szkieletu kostnego, jak:

• kości pierścienia miednicy;
• uda;
• kręgi tworzące dolny kręgosłup.

Pacjenci skarżą się na ból w nogach, plecach, kości krzyżowej i miednicy, które stają się bardziej intensywne po naciśnięciu na nich.

Z obiektywnych danych wynika:

• spacer kaczka (bardzo podobny do chodu, gdy wrodzone zwichnięcie biodra);
• niedowład - naruszenie aktywności ruchowej;
• paraliż - niemożność aktywności ruchowej.

Jednocześnie powstaje tak zwana osteomalaktyczna (zdeformowana) miednica. To sprawia, że ​​nie można mieć dziecka w naturalny sposób, dzięki czemu poród musi być wykonany przez cesarskie cięcie.

Zwróć uwagę

Po porodzie stan kobiet, u których zdiagnozowano osteomalację, często poprawia się, ale nie należy polegać na samoleczeniu - w przypadku nieleczonych lub nieodpowiednich wizyt, prędzej czy później pojawiają się konsekwencje w postaci poważnych deformacji, niepełnosprawności i ryzyka niepełnosprawności..

Cechy klimakterycznej osteomalacji

Główną cechą tej postaci opisywanej choroby jest skrzywienie kręgosłupa. Najczęściej jest to kifoza - deformacja kręgosłupa, w której wypukłość jest skierowana do tyłu.

Podczas klimakterycznej osteomalacji zmniejsza się długość tułowia, ale utrzymuje się normalna długość kończyn górnych i dolnych. Wraz z postępem patologii wyłania się charakterystyczny obraz - w pozycji siedzącej osoba wydaje się mała (choć nie jest), prawie karzeł.

W niektórych przypadkach występuje wyraźny ból, z powodu którego pacjenci sami ograniczają ruch..

Zwróć uwagę

Charakterystyczne dla osteomalacji starczej są złamania patologiczne (kość może się dosłownie zerwać z czymś, co wydawało się zwykłym ruchem człowieka), ogólne zniekształcenie szkieletu pojawia się nieco rzadziej z powodu krzywizny struktur kostnych.

W przypadku ciężkiej osteomalacji u takich pacjentów występuje większa liczba złamań kompresyjnych kręgosłupa - naruszenie integralności kręgów w postaci ich "osiadania". Z tego powodu może powstać wyraźny garb.

Opisane naruszenia prowadzą do takich zaburzeń czynnościowych jak:

• kaczka lub mrożący chód;
• trudność w pokonywaniu schodów.

Diagnostyka

Trudno jest zdiagnozować osteomalację jedynie na podstawie skarg od pacjentów, dlatego przyciągają one szeroki zakres diagnostyki - badają historię choroby, prowadzą dodatkowe badania.

Badanie fizykalne stwierdza, co następuje:

• po badaniu odnotowuje się charakterystyczne odkształcenia opisane powyżej;
• palpacja (palpacja) - ból.

Do potwierdzenia i udoskonalenia diagnozy stosowane są następujące metody instrumentalne:

• absorpcjometria gamma-fotonu - z jego pomocą można określić poziom wapnia i fosforanu w określonym obszarze kości;
• biopsja kości miednicy - pobieranie próbek tkanki kostnej, badanie jej struktury;
• Zdjęcie rentgenowskie kości.

Wyniki badań rentgenowskich należą do najbardziej charakterystycznych dla osteomalacji:

• wraz z rozwojem patologii na zdjęciach rentgenowskich są określone oznaki osteoporozy;
• Wraz z postępem patologii wykrywa się łukowate zniekształcenie, które jest najczęściej odnotowywane podczas badania kości udowych, kości piszczelowej i strzałkowej, ponieważ są one poddawane znacznym obciążeniom osiowym;
• w miejscach osteoidalnych stref oświecenia powstają;
• z przedłużoną osteomalacją i rosnącą osteoporozą, przestrzeń szpiku kostnego rozszerza się - kość staje się napompowana.

Z laboratoryjnych metod informacyjnych jest mikroskopowe badanie biopsji kości.

Diagnostyka różnicowa

Różnicową (charakterystyczną) diagnozę osteomalacji wykonuje się przy takich chorobach i stanach patologicznych jak:

• ogólnoustrojowa osteoporoza - kruchość struktur kostnych;
• tkanka kostna;
• Choroba Recklinghausena - rozwój nerwiakowłókniaków (guzów z tkanki nerwowej zarówno w ośrodkowym układzie nerwowym, jak i gałęziach nerwów obwodowych), w których mogą występować objawy podobne do objawów osteoalacji;
• późne krzywica - późny, nieprawidłowy rozwój kości z powodu braku soli wapniowych.

Komplikacje

Głównym powikłaniem osteomalacji jest deformacja struktur kostnych. Miska ze wszystkich znajduje się w kościach, które wyczuwają obciążenie (w szczególności rurowe kości kończyn).

Leczenie osteomalacji

Ponieważ osteomalacja może być spowodowana zaburzeniami ze strony wielu struktur ludzkiego ciała, jej leczenie, oprócz traumatologów i ortopedów, może być wykonywane przez nefrologów, ginekologów i endokrynologów, jeśli to konieczne..

Prowadzona jest terapia zachowawcza, która opiera się na następujących celach:

• optymalizacja aktywności fizycznej. Z jednej strony jest to unikanie nadmiernych obciążeń na kościach, z drugiej - terapia ruchowa;
• masaż;
• preparaty witaminy D, fosforu i wapnia;
• UFO.

Jeżeli odkształcenia są wyraźne i znacząco pogarszają jakość życia pacjenta, wówczas przyciąga się korektę chirurgiczną - w szczególności wykonuje się osteometalosyntezę w celu wzmocnienia kości. Lecz operacja jest wykonywana nie wcześniej niż 1-1,5 roku od rozpoczęcia leczenia zachowawczego, w celu wzmocnienia struktur kostnych w tym czasie, w przeciwnym razie powtarzające się deformacje mogą wystąpić podczas wczesnych interwencji chirurgicznych..

Gdy osteomalacja, która pojawiła się podczas ciąży, przepisuje leki, w tym pierwiastki śladowe i witaminę D.

Taktyka wygląda następująco:

• z nieskutecznością leczenia zachowawczego rozwiązuje się problem przerwania ciąży, a jeśli doszło do porodu, sterylizacja i przerywanie karmienia piersią;
• z korzystnym przebiegiem porodu odbywa się przez cesarskie cięcie, zaleca się także nie karmić piersią.

Zapobieganie

Środki zapobiegawcze to:

• zapobieganie patologiom endokrynnym, metabolicznym, nerkowym, żołądkowo-jelitowym, które mogą prowadzić do rozwoju osteomalacji, a kiedy zdiagnozowane - do leczenia na czas;
• zbilansowane odżywianie przy użyciu odpowiedniej ilości witamin i pierwiastków śladowych;
• mierzone ćwiczenia.

Prognoza

Rokowanie w przypadku osteomalacji jest inne. Na całe życie zwykle jest to korzystne z powodu szybkiego leczenia. Ale istnieje groźba niepełnosprawności, z powodu ciężkiej osteomalacji, występuje poważne zniekształcenie miednicy i kręgosłupa..

Jest ważny

Jeśli leczenie osteomalacji nie zostało wykonane lub zostało przepisane późno, istnieje ryzyko śmierci z powodu chorób współistniejących lub powikłań narządów wewnętrznych..

Kovtonyuk Oksana Vladimirovna, komentator medyczny, chirurg, lekarz konsultant