Leczenie przetoki moczopłciowej u kobiet pozostaje złożonym problemem rekonstrukcyjnej uroginekologii, ponieważ wymaga znacznej ilości wiedzy i dużego doświadczenia praktycznego chirurga, a pomoc dla kobiet powinna być świadczona przez wysoko wykwalifikowanych urologów z udziałem kolegów ginekologicznych.
Przetoka moczowodowo-płciowa jest jedną z najpoważniejszych chorób u kobiet, prowadzącą nie tylko do uszkodzenia narządów, długotrwałej i trwałej niepełnosprawności, ale również powodująca moralne i fizyczne cierpienie, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia seksualne i rozrodcze. Ciągły wyciek moczu z pochwy, niemożność użycia worka na pisuar sprawiają, że niezwykle trudno jest kobiecie być w zespole, a nawet w rodzinie..
Według Kliniki Mauo (USA), wśród 303 operacji na przetokę moczowo-płciową 82% wystąpiło po operacjach ginekologicznych, 8% po zabiegach położniczych, 6% po radioterapii, 4% z powodu urazów lub kauteryzacji. Należy zauważyć, że 88% przetok pooperacyjnych jest konsekwencją histerektomii. W krajach rozwijających się, w 90-95% przypadków, główną przyczyną powstawania przetok moczopędnych (pęcherzowo-pochwowych i moczowato-pochwowych) jest uraz położniczy - obstrukcyjna (długotrwała) poród.
Długie zaciśnięcie głowy płodu na tylnej ścianie pęcherza i cewki moczowej powoduje niedokrwienie i martwicę tego ostatniego. Rzadziej uraz położniczy i powstawanie przetok moczopłciowych mogą być spowodowane interwencjami chirurgicznymi (cięcie cesarskie lub histerektomia) z uszkodzeniem pęcherza moczowego i moczowodów..
Przyczyny rozwoju przetoki moczowej u kobiet
Uważa się, że histerektomia jest główną przyczyną powstawania przetok moczowo-płciowych, a przezbrzuszne usunięcie macicy jest 3 razy bardziej prawdopodobne niż przezpochwowe, któremu towarzyszy uszkodzenie pęcherza moczowego. Według współczesnej literatury, częstotliwość formowania się przetok moczowo-płciowych (pęcherzykowo-pochwowych, moczowodów-pochwowych) po operacjach położniczo-ginekologicznych wynosi 0,05-1,0%, chociaż niektórzy autorzy wymieniają znacznie większe (do 4-6%) liczby.
Częstość uszkodzenia pęcherza podczas histerektomii brzusznej wynosi 0,5-1,0%, a przetoki pęcherzowo-pochwowe tworzą się w 0,1-0,2% przypadków, co zwykle wiąże się z nierozpoznanym urazem podczas zabiegu chirurgicznego i niewłaściwym przeszyciem do uszkodzenia . Innymi przyczynami powstawania przetok pęcherzowo-pochwowych mogą być: interwencja chirurgiczna w obszarze miednicy (odbytnicy, naczynia), procesy zapalne i złośliwe lub napromienianie narządów miednicy, ciała obce i uraz seksualny pochwy. Przetoka pęcherzowo-pochwowa występuje również po przekształceniu szyjki macicy, przedoperacyjnej operacji przedniej, operacjach wysiłkowego nietrzymania moczu (operacjach antystresowych lub antykontynentalnych), resekcji szyjki pęcherza moczowego, po chirurgicznym leczeniu jelit, rzadziej ropniom miednicy, kamieniom pęcherza moczowego.
Przyczyny powstawania przetok pęcherzowo-pochwowych:
1. Pourazowe:
a) po chirurgicznym dvtifntkmcndf:
- histerektomia brzuszna;
- histerektomia pochwowa;
- operacja przeciw-nietrzymania moczu;
- kolodoskopia przedniej części wypadnięcia;
- biopsja pochwy;
- przezcewkowa resekcja (biopsja) pęcherza, w tym i laser;
- Inne operacje miednicy (operacja odbytnicy).
b) uraz na przedniej ścianie pochwy (w tym na tle seksualnym).
2. Terapia radiacyjna.
3. Często guzy narządów miednicy mniejszej.
4. Choroby zakaźne narządów miednicy.
5. Ciała obce w pochwie (w tym pessaria).
6. Położnicy:
- praca obturacyjna (długotrwała, długa);
- kleszcze;
- pęknięcie macicy;
- cięcie cesarskie z uszkodzeniem pęcherza.
7. Wrodzona przetoka.
Częstotliwość jatrogennego uszkodzenia moczowodów w operacjach położniczo-ginekologicznych według literatury sięga 0,5-2,5%. Głównym powodem powstawania torbieli i torbieli macicy jest cesarskie cięcie, znacznie rzadziej po pęknięciu macicy z powodu pracy obturacyjnej, transplantacja wewnątrzmaciczna antykoncepcyjna (helisa) do pęcherza moczowego, embolizacja tętnicy macicznej, urazowe cewnikowanie pęcherza moczowego.
Objawy i rozpoznanie przetoki moczowej u kobiet
Głównym objawem choroby jest niekontrolowane wydalanie moczu - jego trwałe nietrzymanie moczu, którego charakter i cechy zależą od wielkości, kształtu i umiejscowienia przetoki. Nietrzymanie moczu jest nieobecne w przetokach pęcherzykowo-przynosowych i pęcherzowo-macicznych z lokalizacją w ciele macicy. W przypadku torbielowato-macicznych przetok z lokalizacją w okolicy szyjki macicy kobiety obserwuje się objawy stałego nietrzymania moczu, w obszarze ciała macicy - cyklicznego menourii lub krwiomoczu. Ilość wydalanego moczu zależy od wielkości przetoki: w przypadku małych defektów oddawania moczu może występować częściowe nietrzymanie moczu w sposób naturalny, a w przypadku dużych wad cały mocz jest wydalany przez pochwę (całkowite nietrzymanie moczu). Podczas zlokalizowanej przetoki w szyi pęcherza moczowego tylko mocz trzymany jest w pozycji poziomej. W tym ostatnim przypadku lekarz może uznać tę patologię za wysiłkowe nietrzymanie moczu..
Rodzaje leczenia przetoki moczopłciowej u kobiet
Według większości badaczy terapia zachowawcza przetok pęcherzowo-pochwowych jest pokazana z małą wielkością (do 3 mm) i wczesnym ich pojawieniem się. Pęcherz opróżnia się cewnikiem Foleya, do pochwy wstawia się tampon z emulsją syntomycyny, zalecany jest odpoczynek w łóżku. Czas trwania leczenia - do 3-6 tygodni.
W literaturze zagranicznej opisano przypadki zamknięcia przetoki po elektrokoagulacji i kauteryzacji u 10-50% pacjentów. Inni autorzy odnotowali niezależne gojenie się przetok tylko u 2-3% takich pacjentów. Według D.V. Kana, jeśli przetoka nie zamyka się w ciągu 10-12 dni, wówczas należy zrezygnować z leczenia zachowawczego..
W przetokach moczowodowo-pochwowych czasami możliwe jest umieszczenie stentu wzdłuż moczowodu w nerce (zwykle na 3-4 tygodnie) lub cewnika moczowodowego i uzyskanie zamknięcia przetoki. Brak stanu zapalnego tkanek wokół przetoki jest jednym z ważnych czynników skutecznego leczenia chirurgicznego. Większość urologów i ginekologów uważa, że optymalny czas na zamknięcie pourazowej przetoki moczowej wynosi 3-6 miesięcy. O prawidłowej nabłonku w strefie przetoki io możliwości interwencji chirurgicznej świadczą: brak krwawienia, obrzęk i reakcja zapalna w obszarze ubytku; zachowany kolor nabłonka; wystarczająca ruchliwość tkanki.
W rzadkich przypadkach (do 24-48 godzin po wytworzeniu przetoki pourazowej) możliwa jest interwencja chirurgiczna w celu zamknięcia przetoki w przypadku braku reakcji tkanki zapalnej, obrzęku, martwicy. W związku z dyskomfortem fizycznym i psychicznym u kobiety z przetoką moczowo-płciową w literaturze, wiele wczesnych stadiów udanej choroby (1-1,5 miesiąca).
Zatem leczenie przetoki moczowo-płciowej u kobiet pozostaje trudnym problemem rekonstrukcyjnej uroginekologii, wymaga wiedzy i praktycznego doświadczenia chirurga, a pomoc powinna być udzielana w wyspecjalizowanych instytucjach przez wysoko wykwalifikowanych urologów z udziałem kolegów ginekologicznych.
Według materiałów z czasopisma "Medyczne aspekty zdrowia kobiet"