Wirusowe zapalenie wątroby

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby

Co to jest autoimmunologiczne zapalenie wątroby??

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AIG) to postępujące uszkodzenie wątroby o charakterze zapalnym o charakterze nekrotycznym, które ujawnia obecność przeciwciał skierowanych przeciwko wątrobie w surowicy i zwiększoną zawartość immunoglobulin. Oznacza to, że w przypadku autoimmunologicznego zapalenia wątroby wątroba jest niszczona przez własny układ odpornościowy. Etiologia choroby nie jest w pełni zrozumiała..

Bezpośrednimi konsekwencjami tej szybko postępującej choroby są niewydolność nerek i marskość wątroby, która ostatecznie może być śmiertelna..

Według statystyk autoimmunologiczne zapalenie wątroby rozpoznaje się w 10-20% przypadków całkowitej liczby wszystkich przypadków przewlekłego zapalenia wątroby i jest uważane za rzadką chorobę. Kobiety cierpią na nią 8 razy częściej niż mężczyźni, podczas gdy szczyt częstości występowania przypada na dwa okresy wiekowe: 20-30 lat i po 55 latach.

Treść artykułu:

  • Co to jest autoimmunologiczne zapalenie wątroby??
  • Przyczyny autoimmunologicznego zapalenia wątroby
  • Rodzaje autoimmunologicznego zapalenia wątroby
  • Objawy autoimmunologicznego zapalenia wątroby
  • Diagnostyka
  • Leczenie autoimmunologicznego zapalenia wątroby
  • Prognozy i zapobieganie

Przyczyny autoimmunologicznego zapalenia wątroby

Przyczyny autoimmunologicznego zapalenia wątroby nie są dobrze znane. Podstawową kwestią jest obecność niedoboru immunoregulacji - utrata tolerancji na własne antygeny. Zakłada się, że pewną rolę odgrywa predyspozycja genetyczna. Być może taka reakcja organizmu jest odpowiedzią na wprowadzenie czynnika zakaźnego ze środowiska zewnętrznego, którego aktywność odgrywa rolę "haczyka wyzwalającego" w rozwoju procesu autoimmunologicznego..

Jako takie czynniki mogą działać wirusy odry, opryszczka (Epstein-Barr), zapalenie wątroby typu A, B, C i niektóre leki (interferon itp.).

Inne zespoły autoimmunologiczne występują również u ponad 35% pacjentów z tą chorobą..

Choroby związane z AIG:

  • Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy;

  • Choroba Gravesa;

  • Bielactwo;

  • Niedokrwistość hemolityczna i złośliwa;

  • Opryszczkowe zapalenie skóry;

  • Zapalenie dziąseł;

  • Kłębuszkowe zapalenie nerek;

  • Insulino-zależna cukrzyca;

  • Iritis;

  • Liszaj płaski;

  • Miejscowe zapalenie mięśni;

  • Gorączka neutropeniczna;

  • Nieswoiste wrzodziejące zapalenie okrężnicy;

  • Zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego;

  • Neuropatia nerwów obwodowych;

  • Zapalenie opłucnej;

  • Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych;

  • Reumatoidalne zapalenie stawów;

  • Zespół Cushinga;

  • Zespół Sjogrena;

  • Sinovit;

  • Toczeń rumieniowaty układowy;

  • Rumień guzowaty;

  • Fibrosing alveolitis;

  • Przewlekła pokrzywka.

Spośród nich, reumatoidalne zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie okrężnicy, zapalenie błony maziowej, choroba Gravesa-Basedowa są najczęstsze w połączeniu z AIG..

Powiązane: Lista chorób autoimmunologicznych - przyczyny i objawy


Rodzaje autoimmunologicznego zapalenia wątroby

W zależności od przeciwciał wykrytych we krwi istnieją 3 typy autoimmunologicznego zapalenia wątroby, z których każdy ma swoje własne cechy, specyficzną odpowiedź na leczenie lekami immunosupresyjnymi i rokowanie..

Typ 1 (anty-SMA, anty-ANA-pozytywny)

Może pojawić się w każdym wieku, ale jest częściej diagnozowana w okresie 10-20 lat i 50 roku życia. W przypadku braku leczenia marskość wątroby występuje u 43% pacjentów w ciągu trzech lat. U większości pacjentów terapia immunosupresyjna daje dobre wyniki, stabilna remisja po odstawieniu leków występuje u 20% pacjentów. Ten typ AIG jest najbardziej powszechny w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej..

Typ 2 (anty-LKM-1-dodatni)

Jest obserwowany znacznie rzadziej, stanowi 10-15% ogólnej liczby przypadków AIG. Dzieci są głównie chore (od 2 do 14 lat). Ta postać choroby charakteryzuje się silniejszym działaniem biochemicznym, marskość w ciągu trzech lat tworzy się 2 razy częściej niż przy wirusowym zapaleniu wątroby typu 1.

Typ 2 jest bardziej odporny na immunoterapię, odstawienie leków zwykle prowadzi do nawrotu. Częściej niż w przypadku typu 1 występuje połączenie z innymi chorobami immunologicznymi (bielactwo, zapalenie tarczycy, cukrzyca insulinozależna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego). W Stanach Zjednoczonych typ 2 diagnozowany jest u 4% dorosłych pacjentów z AIH, podczas gdy typ 1 jest rozpoznawany w 80%. Należy również zauważyć, że 50-85% pacjentów z chorobą typu 2 i tylko 11% z typem 1 cierpi na wirusowe zapalenie wątroby typu C.

Typ 3 (pozytywny anty-SLA)

W przypadku tego typu AIG powstają przeciwciała przeciwko antygenowi wątrobowemu (SLA). Dość często wykrywa się ten typ czynnika reumatoidalnego. Należy zauważyć, że 11% pacjentów z zapaleniem wątroby typu 1 ma również anty-SLA, dlatego też nie jest jasne, czy ten rodzaj AIG jest typu 1, czy też powinien być przydzielony do oddzielnego typu.

Poza tradycyjnymi typami, czasami występują takie formy, które, równolegle z klasyczną kliniką, mogą mieć objawy przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby, pierwotnej marskości żółciowej lub pierwotnego stwardniającego zapalenia dróg żółciowych. Te formy nazywane są zespołami krzyżowo-autoimmunologicznymi..


Objawy autoimmunologicznego zapalenia wątroby

W około 1/3 przypadków choroba zaczyna się nagle, a jej objawy kliniczne są nieodróżnialne od objawów ostrego zapalenia wątroby. W związku z tym czasami diagnozuje się wirusowe lub toksyczne zapalenie wątroby. Występuje ciężka słabość, brak apetytu, mocz staje się ciemniejszy, obserwuje się intensywną żółtaczkę.

Wraz ze stopniowym rozwojem choroby żółtaczka może być nieistotna, okresowo występuje ciężkość i ból po prawej stronie pod żebrami, zaburzenia wegetatywne.

W szczytowym momencie objawów, nudności, świąd, limfadenopatia (powiększenie węzłów chłonnych) są powiązane z powyższymi objawami. Ból i żółtaczka niestabilne, nasilone podczas zaostrzeń. Ponadto podczas zaostrzeń mogą pojawić się oznaki wodobrzusza (nagromadzenie płynu w jamie brzusznej). Wzrost wątroby i śledziony. Na tle autoimmunologicznego zapalenia wątroby 30% kobiet rozwija brak miesiączki, hirsutyzm (zwiększone owłosienie) jest możliwe, chłopcy i mężczyźni mają ginekomastię.

Typowe reakcje skórne to kapilara, rumień, teleangiektazje (żyły pająka) na twarzy, szyi, rękach i trądziku, ponieważ u prawie wszystkich pacjentów wykrywane są odchylenia w układzie hormonalnym. Wysypka krwotoczna pozostawia pigmentację.

Do ogólnoustrojowych objawów autoimmunologicznego zapalenia wątroby zalicza się zapalenie wielostawowe dużych stawów. Choroba ta charakteryzuje się połączeniem uszkodzenia wątroby i zaburzeń immunologicznych. Istnieją takie choroby, jak wrzodziejące zapalenie okrężnicy, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie tarczycy, cukrzyca, zapalenie kłębuszków nerkowych.

Jednak u 25% pacjentów choroba przebiega bezobjawowo we wczesnych stadiach i występuje tylko na etapie marskości wątroby. Jeśli występują oznaki jakiegokolwiek ostrego procesu zakaźnego (wirus opryszczki typu 4, wirusowe zapalenie wątroby, wirus cytomegalii), diagnoza autoimmunologicznego zapalenia wątroby jest kwestionowana.


Diagnostyka

Kryteriami diagnostycznymi dla choroby są markery serologiczne, biochemiczne i histologiczne. Metody badawcze, takie jak USG, MRI wątroby, nie odgrywają znaczącej roli w zakresie diagnozy..

Rozpoznanie autoimmunologicznego zapalenia wątroby można przeprowadzić w następujących warunkach:

  • Historia braku dowodów na transfuzję krwi, przyjmowanie leków hepatotoksycznych, niedawne zażywanie alkoholu;

  • Poziom immunoglobulin we krwi przekracza normę 1,5 raza lub więcej;

  • W surowicy nie wykryto markerów aktywnych infekcji wirusowych (wirus zapalenia wątroby typu A, B, C, wirusa Epsteina-Barr, wirusa cytomegalii);

  • Miana przeciwciał (SMA, ANA i LKM-1) przekraczają 1:80 dla dorosłych i 1:20 dla dzieci.

Ostatecznie diagnoza zostaje potwierdzona na podstawie wyników biopsji wątroby. Badanie histologiczne powinno identyfikować martwicę tkankową lub mostkową, infiltrację limfoidalną (nagromadzenie limfocytów).

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby należy odróżnić od przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby, choroby Wilsona, leku i alkoholowego zapalenia wątroby, bezalkoholowej stłuszczeniowej wątroby, zapalenia dróg żółciowych i pierwotnej marskości żółciowej. Obecność takich patologii, jak uszkodzenie dróg żółciowych, ziarniniaków (guzki powstałe na tle procesu zapalnego) jest również nie do przyjęcia - najprawdopodobniej wskazuje to na inną patologię.

AIH różni się od innych postaci przewlekłego zapalenia wątroby tym, że w tym przypadku nie trzeba czekać aż diagnoza zmieni się w postać przewlekłą (to jest około 6 miesięcy). Możliwe jest zdiagnozowanie AIG w dowolnym momencie jego przebiegu klinicznego..


Leczenie autoimmunologicznego zapalenia wątroby

Podstawą terapii jest stosowanie glikokortykosteroidów - leków immunosupresyjnych (hamujących odporność). Zmniejsza to aktywność reakcji autoimmunologicznych niszczących komórki wątroby..

Obecnie istnieją dwa schematy leczenia: połączenie (prednizon + azatiopryna) i monoterapia (wysokie dawki prednizonu). Ich skuteczność jest prawie taka sama, oba schematy pozwalają osiągnąć remisję i zwiększyć przeżywalność. Jednak terapia skojarzona charakteryzuje się mniejszą częstością występowania działań niepożądanych, która wynosi 10%, podczas gdy tylko przy leczeniu prednizonem, liczba ta osiąga 45%. Dlatego przy dobrej tolerancji azatiopryny preferowana jest pierwsza opcja. Szczególnie terapia skojarzona jest wskazana dla starszych kobiet i pacjentów cierpiących na cukrzycę, osteoporozę, otyłość, zwiększoną drażliwość nerwową..

Monoterapię przepisuje się kobietom w ciąży, pacjentom z różnymi nowotworami, cierpiącymi na ciężką postać cytopenii (niedobór niektórych typów komórek krwi). Przy przebiegu leczenia nieprzekraczającym 18 miesięcy nie obserwuje się wyraźnych działań niepożądanych. Podczas leczenia dawka prednizonu jest stopniowo zmniejszana. Czas trwania leczenia autoimmunologicznego zapalenia wątroby wynosi od 6 miesięcy do 2 lat, w niektórych przypadkach terapia jest prowadzona przez całe życie.

Wskazania do leczenia sterydami

Leczenie steroidami jest obowiązkowe w przypadku niepełnosprawności, a także w identyfikacji mostów lub stopniowej martwicy w analizie histologicznej. We wszystkich innych przypadkach decyzja jest podejmowana indywidualnie. Skuteczność leczenia lekami kortykosteroidowymi została potwierdzona tylko u pacjentów z aktywnie postępującym procesem. Przy łagodnych objawach klinicznych stosunek korzyści do ryzyka jest nieznany..

W przypadku niepowodzenia terapii immunosupresyjnej przez cztery lata, z częstymi nawrotami i ciężkimi działaniami niepożądanymi, jedynym rozwiązaniem jest przeszczep wątroby.

Powiązane: Skuteczne leczenie żywieniowe chorób autoimmunologicznych


Prognozy i zapobieganie

Jeśli nie ma leczenia, rozwija się autoimmunologiczne zapalenie wątroby, spontaniczne remisje są niemożliwe. Nieuniknioną konsekwencją jest niewydolność wątroby i marskość wątroby. Pięcioletnie przeżycie w tym przypadku wynosi 50%.

Dzięki odpowiedniej i odpowiednio dobranej terapii możliwe jest uzyskanie stabilnej remisji u większości pacjentów, a wskaźnik przeżycia 20 lat w tym przypadku wynosi 80%..

Połączenie ostrego zapalenia wątroby z marskością wątroby ma złe rokowanie: 60% pacjentów umiera w ciągu pięciu lat, 20% - w ciągu dwóch lat.

U pacjentów ze stopniową martwicą częstość występowania marskości w ciągu pięciu lat wynosi 17%. Jeśli nie ma takich powikłań, jak puchlina brzuszna i encefalopatia wątrobowa, które zmniejszają skuteczność terapii steroidowej, proces zapalny u 15-20% pacjentów ulega samozadaniu, niezależnie od aktywności choroby.

Wyniki transplantacji wątroby są porównywalne z remisją osiągniętą dzięki lekom: 90% pacjentów ma korzystne 5-letnie rokowanie..

W przypadku tej choroby możliwa jest jedynie wtórna profilaktyka, polegająca na regularnych wizytach gastroenterologa i stałym monitorowaniu poziomu przeciwciał, immunoglobulin i aktywności enzymów wątrobowych. Pacjenci z tą chorobą powinni przestrzegać restrykcyjnego schematu i diety, ograniczyć stres fizyczny i emocjonalny, odmówić szczepień profilaktycznych i ograniczyć przyjmowanie różnych leków..